Nowi zasłużeni dla Stargardu

Ryszard Baloń – grafik, Tadeusz Surma – fotoreporter i Bohdan Kowalski – filmoznawca, pasjonat fotografii i literatury otrzymali medale Zasłużony dla Miasta Stargardu. Odznaczenie zostało nadane przez radnych Rady Miejskiej. Dwaj pierwsi uhonorowani przyjęli je z rąk prezydenta Rafała Zająca. Bohdanowi Kowalskiemu wyróżnienie przyznano pośmiertnie.

– Na przestrzeni lat ten wyjątkowy medal był przyznawany osobom, które przyczyniły się do rozwoju i promocji naszego miasta na bardzo różnych płaszczyznach. Dzisiaj honorujemy w ten sposób ludzi, bez których kulturalny Stargard nie byłby taki sam. Dziękuję za każdy rok artystycznej, reporterskiej i pedagogicznej działalności. Jesteście wzorem do naśladowania dla kolejnych pokoleń mieszkańców – mówi prezydent Rafał Zając.

Ryszard Baloń, malarz, twórca grafik, nauczyciel edukacji artystycznej, mistrz i wykładowca. Związany ze Stargardem od 60 lat. W 1974 założył Ogólnopolską Grupę Artystyczną Graffex, która do dziś prezentuje prace swoich członków w Europie i na świecie. W 1992 r. został inicjatorem i współzałożycielem obecnego Stargardzkiego Stowarzyszenia Miłośników Sztuk Plastycznych „BRAMA”. Swoje prace pokazywał m.in. w Niemczech, Norwegii, Austrii i Francji. W 2017 r. w uznaniu zasług i dorobku artystycznego dla krzewienia i promocji sztuk graficznych artystów Pomorza Zachodniego i Meklemburgii Pomorza Przedniego oraz Brandenburgii, jako pierwszy i do tej pory jedyny Polak, otrzymał tytuł członka Honorowego Kunstverein Templin. Dzięki mozolnej pracy i zaangażowaniu Ryszarda Balonia powstał unikalny zbiór 78 plansz ekspozycyjnych z ponad pięciuset miniaturami graficznymi. To prezentacja prac ponad 30 artystów z Polski, Argentyny, Izraela, Niemiec, Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Belgii, Holandii, Włoch, Norwegii i Czech. W 2012 r. i 2018 r. otrzymał nagrodę prezydenta Stargardu dla twórców kultury. Od 2019 r. jest posiadaczem Odznaki Honorowej Zasłużony dla Kultury Polskiej. Ryszard Baloń przyczynił się do wychowania bardzo wielu artystów grafików, malarzy i nauczycieli oraz edukatorów i kreatorów sztuki. Jego wychowankowie zajmują dzisiaj czołowe miejsca w międzynarodowych konkursach oraz na festiwalach grafiki i ekslibrisu. Obecnie pracuje w Młodzieżowym Domu Kultury. Jest instruktorem – wykładowcą w Pracowni Grafiki Warsztatowej. Wykonał dotąd 380 ekslibrisów, miniatur i grafik większego formatu. Jego prace znajdują się w zbiorach państwowych i prywatnych w kraju i za granicą, między innymi w: Bibliotece Narodowej w Warszawie, Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu, Muzeum w Malborku, Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Muzeum Miasta w Ostrowie Wielkopolskim, Muzeum Okręgowym w Lublinie, Państwowym Muzeum na Majdanku, Muzeum Ravensbrück w Niemczech, Galerii Kunstverein w Templinie w Niemczech, Galerii Miniatury w Wapienniku, Galerii Ekslibrisu w Krakowie, Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gliwicach, Rzeszowie, Galerii Exlibrisu w Sint Niklaas w Belgii, Frederikshavn w Danii, Nancy we Francji, Fundacji Barona Taylora we Francji, Tarragonie i Barcelonie w Hiszpanii, zbiorach Stowarzyszenia Grafików Włoskich w Vigonza oraz w Muzeum Sztuki w Senigalii we Włoszech. Część jego prac znajduje się w zbiorach Fu Xian Zai w Guangzhou i Szanghaju w Chinach. Na swoim koncie ma bardzo wiele nagród i wyróżnień – również światowej rangi.

Tadeusz Surma, z wykształcenia pedagog, z zamiłowania fotograf, jest związany z naszym miastem od ponad 50 lat. Od 1973 r. ma w Stargardzie własną pracownię fotograficzną. Utrwala wszystko co jest dookoła – przestrzeń publiczną – ulice, budynki, sklepy, targowiska, szyldy, reklamy, zabytki oraz ludzi i relacje między nimi. W swoich zbiorach posiada kilka milionów zdjęć. Jeszcze do 2004 r. wykonywał je na negatywach, później, mimo wierności wobec tradycyjnych lustrzanek, zdecydował o przejściu na fotografię cyfrową. Fotografie Tadeusza Surmy były i są publikowane w prasie lokalnej i regionalnej. W archiwum miasta znajduje się kilkadziesiąt tomów kronik fotograficznych, które wykonał od 1994 r. Przeszło pięć dekad działalności stworzyło niekończącą się opowieść o mieście i mieszkańcach. Młodzi ludzie mogą zapoznać się z tym, czego nie było im dane doświadczyć. Starsi – powrócić do wielu pięknych wspomnień. W 2017 r. Tadeusz Surma dostał honorową odznakę Gryfa Zachodniopomorskiego za całokształt działalności zawodowej, społecznej i publicznej oraz za działalność na rzecz województwa zachodniopomorskiego wybitnie przyczyniającą się do gospodarczego, kulturalnego i społecznego rozwoju Pomorza Zachodniego.

Bohdan Kowalski, miłośnik kina, fotografii, literatury i marynistyki był związany ze Stargardem ponad 70 lat. Pracował w wielu stargardzkich szkołach i cieszył się sympatią uczniów. Bardzo angażował się w działalność Amatorskiego Klubu Filmowego „Plener”, Filmowego Ruchu Studyjnego, Stargardzkiego Towarzystwa Kultury, a także organizację Przeglądów Filmów Amatorskich i Ogólnopolskiego Przeglądu Satyry i Komedii w Filmie Amatorskim. Poświęcił się działalności kulturalnej w zakresie filmu, literatury i fotografii. Przez 30 lat w Młodzieżowym Domu Kultury prowadził Pracownię Fotografii i Filmu. Był wychowawcą kilku pokoleń stargardzian. Zaszczepiał w ludziach miłość do fotografii. Od 1973 r. z wielkim zaangażowaniem brał udział w organizacji Ińskiego Lata Filmowego, które wciąż się odbywa. Za sprawą Bohdana Kowalskiego powstało wiele filmów, również ukazujących Stargard. Kulturę filmową i fotograficzną popularyzował w naszym mieście poprzez wystawy, konkursy i spotkania. W Książnicy Stargardzkiej prowadził Małą Akademię Filmową, a w Stargardzkim Centrum Kultury był gospodarzem Dyskusyjnego Klubu Filmowego. Zdobył wiele wyróżnień, m.in. Złotą Odznakę Gryfa Zachodniopomorskiego i nagrodę prezydenta Stargardu dla stargardzkich twórców kultury. Pozostawił po sobie również spuściznę literacką. W 2018 r. planował wydać pozycję „Wśród książek, przyjaciół i historii”. Zmarł 10.05.2018 r.

Do tej pory zasłużonymi dla Stargardu byli:

1. Ks. Edmund Malich
2. Zbigniew Petri
3. Edward Olszewski
4. Stanisław Preiss
5. Ks. Prałat Henryk Ozga
6. Kazimierz Nowicki
7. Marek Jasiński
8. Władysław Wojtakajtis
9. Andrzej Korzeb
10. Maria Lisowska
11. Sławomir Pajor
12. Antoni Jasiewicz
13. Adam Kisio

Zdjęcia: Paweł Bieg/Tadeusz Surma/archiwum