Na pamiątkę chrztu Polski

Zgodnie z ustaleniami historyków, Mieszko I najprawdopodobniej przyjął chrzest w Wielką Sobotę 966 roku. W ramach upamiętnienia tego wydarzenia w 2019 r. Sejm ustanowił 14 kwietnia państwowym Świętem Chrztu Polski. Również w Stargardzie pamiętamy o decyzji podjętej przez Mieszka I 11 wieków temu.

W Święto Chrztu Polski pod pomnikiem „Stargardzianie Ojczyźnie – w setną rocznicę odzyskania niepodległości” pojawił się biało-czerwony bukiet kwiatów. Z tej okazji dr Monika Ogiewa-Sejnota z Muzeum Archeologiczno-Historycznego przygotowała opracowanie przybliżające kulisy wydarzenia, które przybliżyło nasz kraj do rozwiniętej cywilizacji zachodnioeuropejskiej. Cały tekst można przeczytać poniżej.

Święto Chrztu Polski

Chrzest księcia Polan Mieszka I i jego dworu uważany jest za wydarzenie przełomowe w dziejach państwa i narodu polskiego. Dzięki przyjęciu chrześcijaństwa władca wprowadził młode państwo w krąg rozwiniętej cywilizacji zachodnioeuropejskiej. Uroczystość prawdopodobnie odbyła się zgodnie z tradycją w Wielką Sobotę, czyli 14 kwietnia 966 roku.

Ze względu na brak źródeł historycznych, trudno jednoznacznie stwierdzić, jakimi motywami kierował się Mieszko I decydując się na przyjęcie chrztu. Większość historyków uważa, że jedną z przyczyn mógł być konflikt zbrojny z Wieletami o Pomorze Zachodnie, który rozpoczął się latach 60. X wieku. Wieleci zawarli wówczas sojusz z Czechami i saskim hrabią Wichmanem przeciwko państwu Polan. Zjednoczonym wojskom pod dowództwem Wichmana udało się dwukrotnie pokonać mieszkowych wojów na polu bitwy. Po tych wydarzeniach Mieszko I postanowił rozpocząć rozmowy z Czechami w celu zawiązania koalicji przeciwko Wieletom. Negocjacje te zakończyły się sukcesem, który miał zostać przypieczętowany małżeństwem Mieszka I z czeską księżniczką Dobrawą. Nie wiadomo jednak, czy jednym z warunków porozumienia było przyjęcie chrztu przez władcę Polan, czy decyzja zapadła dopiero później pod wpływem Dobrawy i bliższym poznaniu kultury chrześcijańskiej, która wraz z nią dotarła na dwór Mieszka. Pewne jest jednak, że zaraz po przyjęciu chrztu przez władcę i jego najbliższe otoczenie, rozpoczęto chrystianizację wszystkich mieszkańców państwa Mieszka I.

Akcja prowadzona początkowo z różnym skutkiem ostatecznie zakończyła się sukcesem. Bardzo szybko w kraju zaczęły powstawać nowe świątynie, a w niedługim czasie utworzono też arcybiskupstwo w Gnieźnie i trzy biskupstwa w Kołobrzegu, Krakowie i we Wrocławiu, co pozwoliło na uniezależnienie się od arcybiskupstwa w Magdeburgu. Powstały wówczas tzw. Kościół monarszy, w którym widoczny był prymat władzy świeckiej nad duchową, przetrwał do końca funkcjonowania I Rzeczpospolitej w 1795 roku.

Warto podkreślić, że samo przyjęcie chrztu przez władcę nie było tylko wydarzeniem religijnym – zmiany zaszły również w innych obszarach życia. Wprowadzono wiele zmian na wzór zachodni: przede wszystkim zreorganizowano administrację, dokonano recepcji systemu prawnego, z łaciny uczyniono język urzędowy oraz przyjęto tamtejsze obyczaje i modę. Sam książę został przyjęty w poczet władców chrześcijańskich namaszczonych przez Boga, a to pozwalało na umocnienie własnej suwerenności i zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom kraju.

Decyzja o przyjęciu chrztu przez Mieszka I była przemyślana i miała dalekosiężne skutki –  nie tylko neutralizowała zagrożenie ze strony Wieletów, ale przede wszystkim ułatwiała centralizację władzy, zabezpieczenie granic i podniesienie autorytetu polskiego władcy. Ponad pół wieku później syn Mieszka – Bolesław Chrobry został dostrzeżony jako władca, który rozwijał państwo powołane przez ojca, ale także wzmacniał na ziemiach polskich chrześcijaństwo i w imię tych zasług został koronowany na pierwszego króla Polski.

Zdjęcia: UM w Stargardzie